Merhabalar değerli 1tik.net sakinleri. Bu konuda sizlere, özellikle fotoğrafçılığa yeni başlayanların aklını kurcalayan, aslında herkesin öğrenebileceği, sadece biraz pratik isteyen temel fotoğrafçılık terimlerinden bahsedeceğim.
Bir fotoğraf makinesi aldınız, veya alacaksınız. İnternete baktığınızda veya fotoğrafçı bir yakınınıza sorduğunuzda muhtemelen sayısal değerler ile ifade edilen; Diyafram,Perde Hızı, ISO terimlerini görmüş veya duymuşsunuzdur. Sayısal değerler ile ifade edilen bu terimler, başta kafa karıştırıcı gelse de aslında mantığını kavradığınızda çok basit terimlerdir. Biz aslında bu 3 temel terim ile ışığı kontrol ederiz. Fakat bu terimler yalnızca ışığı kontrol etmez. Bu konu da sizlere anlatabildiğim kadarıyla, hangi değişkenin ne işe yaradığını, arasındaki farkların ne olduğunu, genelde hangi koşullarda ne şekilde fotoğraf çekildiğini anlatmaya çalışacağım. (Örnek olarak ekleyeceğim fotoğrafları,
Diyafram dediğimiz değişken, fotoğraf makinesine takılı olan objektifin içerisindeki diyafram yapraklarının ne kadar açık olduğunu ifade eder. Sayısal değerler kullanılır.Değer ne kadar az ise diyafram o kadar açık demektir. f/2.8 Değerinde diyafram f/8 değerine göre daha açıktır.
Peki diyaframın açık veya kısık olması neyi ifade eder?
Diyafram objektif üzerinden sensöre giren ışığın miktarını ayarlamaya yarar. Diyafram değeri ne kadar az olursa, yani diyafram ne kadar açık olursa sensöre o kadar fazla ışık girecektir, dolayısı ile fotoğrafımız o kadar aydınlık olacaktır.
Gördüğünüz üzere diyafram açıldıkça fotoğraftaki ışık artmakta. Fakat diyafram sadece ışığı mı etkiliyor? Hayır. Diyafram aynı zamanda, özellikle portre fotoğraflarına çok önemli olan bir hususu daha etkilemekte. Alan Derinliği. Net alan derinliğini farklı bir konuda daha detaylıca açıklayacağım, fakat en basit haliyle, fotoğrafta ne kadar alanın net ne kadar alanın flu yani bulanık olduğunu gösteren terime, Net Alan Derinliği denilmekte. Ya da daha kısa tabirle "Kardeşim benim şöyle bi fotoğrafımı çek, ben net olayım arkası bulanık olsun ha!"
Objektifin önünde yatay şekilde dümdüz bir çizgi düşünün. Bu çizgi diyaframı açtıkça daralıyor (Yani net alan derinliği azalıyor) Diyaframı kıstıkça bu çizgi genişliyor (Yani net alan derinliği artıyor) Bu sebepten manzara fotoğrafları gibi geniş detaya ihtiyaç duyulan fotoğraflarda genelde diyaframı kısıyoruz ki net alanımız artsın. Portre fotoğrafçılığında genelde diyaframı açıyoruz ki modeli arka plandan kopartalım.
Örneklerde gördüğümüz gibi diyafram açıldıkça net alan derinliği azalıyor, yani netlediğimiz obje harici kısımlar bulanıklaşıyor. Peki diyaframı değiştirmeme rağmen ışık miktarı nasıl aynı kaldı? Ben bu örneklerde ISO değeri ile oynadım, yazımızın geri kalan kısmında ISO nun ne olduğunu da göreceğiz. Gördüğünüz üzere diyafram değeri temelde ışığı kontrol eden fakat çok önemli farklı bir değişkeni de kontrol etmeye yarayan bir terim.
PERDE HIZI (SHUTTER SPEED/ENSTANTANE)
Perde hızı da tıpkı diğer terimler gibi ışığı kontrol etmeye yarar. Fakat diyaframın aksine sensöre düşecek ışık miktarını değil, sensöre düşecek olan ışığın ne hangi süre zarfında düşeceğini ayarlar.
Yani kısaca açmak gerekir ise, fotoğrafımızı çekecek olan sensörün önünde bulunan perdenin ne kadar süre ile açılıp kapanacağını belirtir.
bunu 5" -2" -1" -1/2 - 1/15 - 1/30 - 1/250 - 1/4000 gibi değerlerle ifade ederiz. Örnek olarak;
1/2 : saniyenin 2de 1inde
1/30: saniyenin 30da 1inde
1/4000: saniyenin 4000de 1inde
ışık sensörüme yansısın ve fotoğraf çekilsin.
1": 1 saniye boyunca
5": 5 saniye boyunca
30": 30 saniye boyunca
ışık sensörüme yansısın ve fotoğraf çekilsin.
Burdan anlayacağınız üzere süre kısaldıkça perdenin hızı artar ve fotoğrafı daha hızlı biçimde çekersiniz.
Ve bu mantık doğrultusunda, süre kısaldıkça sensöre düşen ışık da azalır. Kafalar karıştığına göre hadi örneklere geçelim.
Gördüğünüz gibi ışığın sensöre düşeceği süre kısaldıkça haliyle ışık sensöre daha az çarptığı için fotoğraf karanlıklaştı. (Diğer tüm değerler sabit, sadece perde hızı değerleri ile oynanmıştır.)
Peki bu perde hızının tek olayı ışığın süresi mi? yada ışığın ne kadar süre ile sensöre geleceği pratikte ne işe yarıyor?
Perde hızının asıl olayı adından da anlaşıldığı üzere harekettir.
Örneğin, bir ralli aracı tümsekte zıplayacak ve siz bunu havada fotoğraflamak istiyorsunuz. Eğer 1" (1 Saniye) de çekerseniz, o araba çoktan zıplar yere iner ve sizin fotoğrafınızda kayık araba olduğu bile belli olmayan bir poz çıkar.
Fakat aynı aracı tam tümsekten zıpladığında 1/4000 (saniyenin 4000de 1i) de çekerseniz, o aracın jantları bile sabit bir şekilde duracaktır. Bu örnekler çoğaltılabilir, su damlacıkları, kuşlar, sporcular, pervaneler. Gelin birlikte fotoğraflar ile pervane örneği üzerinden gidelim.
Eğer pervaneye dikkat ederseniz, süre kısaldıkça hareketi daha iyi yakalıyoruz. Fotoğrafı daha kısa sürede pozluyoruz. Fakat neden ışık hala aynı diye soracak olursanız, diyafram ve iso değerleri ile oynadım, bu sebepten gördüğün gibi alan derinliği ve ISO'dan kaynaklı olan noise, kumlanma değişti.
Pozlama konusunda size basit örnekler vereyim ve gözünüzde canlansın.
Kısa pozlama adı üstünde sürenin kısa olması ile hareketi yakalamak maksadı ile çekilen fotoğraflardır. Kuşlar, spor müsabakaları, havaya atılan bir top, su dolu bir balonun patlatılma anı, hatta portrelerde de olabildiğince kısa pozlamalar tercih edilir, çünkü el veyahut modelin titremesinin önüne geçilmek istenir.
Uzun pozlama fotoğraflarına örnek olarak verilebilecekler ise, eminim çoğunuz trafikte akan araçların olduğu bir otoyolda sadece arka farların bir ışık hüzmesi şeklinde uzayıp gittiği fotoğraflardan görmüşsünüzdür, veya bir şelalenin akıyormuş gibi fotoğraflanmasına şahit olmuşsunuzdur. İşte bunlar uzun pozlamadır.
Örneğin bir otoyolda kameranızı sabitleyip, 15" lik pozlama süresi ile fotoğrafı çekerseniz, perde açılır ve 15 saniye boyunca hareket eden aracın ışıklarını sensöre yansıtır, sonuç olarak bir ışık hüzmesi elde edersiniz, bunu deneye yanıla çok rahatça öğrenebilirsiniz. Evde nasıl deneyebilirsiniz?
Kameranızı sabitleyin, Perde hızını 15" ye ayarlayıp deklanşöre basın, objektifin önüne geçip elinizde bir fener ile şekiller çizin. Perde iniş sesini duyduğunuzda, ekranda sadece çizmiş olduğunuz şekli göreceksiniz. Tabi ortamdaki ışık koşuluna göre diyaframınızı da ayarlamanız gerekiyor. 15" çok uzun bir süre olduğu için diyaframı genelde f11 ve üzeri değerlerde tutmanız yani kısmanız gerekecektir, aksi taktirde içeri alacağı ışık miktarı artacağından bembeyaz bir görüntü elde edersiniz.
Bu iki terim fotoğrafın oluşmasındaki temel değerlerdir.
Gördüğünüz gibi ISO değerini arttırdıkça ışığa duyarlılık artıyor, dolayısı ile fotoğraftaki ışık artıyor. Fakat buradaki örneklerde kumlanmayı çok fazla gözle gözlemleyemiyorsunuz. Şimdi diğer değerler ile oynayarak ISO kullanımının asıl sıkıntısı olan kumlanmayı örneklerle görelim.
Diğer değerler ile oynayarak ışığı sabit tuttum, ve ISO nun fotoğraf üzerindeki noise etkisini gördük. ISO en son çare olarak kullanılmalıdır. Ralli örneğinden gidelim.
Hava kapalı, ralli aracını tümsekten zıpladığında havada fotoğraflayacaksınız. Fakat 1/2000-1/4000 ile çektiğinizde fotoğraf karanlık çıkıyor, e diyaframı 2.8 yapsanız, bu kez aracın her yeri net olmayacak. diyaframı 4-5.6 kullanmak istiyorsunuz, veya 2.8 yapsanız da karanlık çıkıyor ışık yetmiyor, işte burada devreye iso giriyor, son çare olarak isoyu arttırıp istediğiniz aydınlıkta bir fotoğrafa ulaşıyorsunuz.
Fotoğrafa ilk başladığımda kafamı kurcalayan bu 3 terimi ben örnekler üzerinden anlamış ve deneme yaparak 1 günde öğrenmiştim. Sizler de 1 gün içerisinde sadece deneme yanılma yaparak hepsinin ne işe yaradığını basitçe öğrenebilirsiniz. Biraz alıştıktan sonra zaten tıpkı araba kullanmak gibi beyniniz bu değerleri otomatik olarak ayarlamaya başlayacaktır, sizin odaklanmanız gereken daha önemli şeyler olacaktır (kompozisyon, kadraj gibi). Elimden geldiğince anlatmaya çalıştım, forumun bi nimeti olarak bu terimler hakkında aklınıza takılan her hususu lütfen konuya cevap olarak yazın ki, hem siz hem de fotoğrafa gönül vermiş diğer kişiler faydalanabilsin. Ben de bilgim dahilinde her türlü soruna çözüm olmaya çalışacağım.
1tik.net'in fotoğraf-video bölümü ve bu bölümün ilk başlığı hayırlı olsun, diğer konuları açtıkça konular arası linklemeler yapacağım, ve merak ettiğiniz terime tıkladığınızda ilgili konuya gideceksiniz.
Işığınız bol olsun, iyi forumlar.
Bir fotoğraf makinesi aldınız, veya alacaksınız. İnternete baktığınızda veya fotoğrafçı bir yakınınıza sorduğunuzda muhtemelen sayısal değerler ile ifade edilen; Diyafram,Perde Hızı, ISO terimlerini görmüş veya duymuşsunuzdur. Sayısal değerler ile ifade edilen bu terimler, başta kafa karıştırıcı gelse de aslında mantığını kavradığınızda çok basit terimlerdir. Biz aslında bu 3 temel terim ile ışığı kontrol ederiz. Fakat bu terimler yalnızca ışığı kontrol etmez. Bu konu da sizlere anlatabildiğim kadarıyla, hangi değişkenin ne işe yaradığını, arasındaki farkların ne olduğunu, genelde hangi koşullarda ne şekilde fotoğraf çekildiğini anlatmaya çalışacağım. (Örnek olarak ekleyeceğim fotoğrafları,
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için
Giriş yap veya üye ol.
üzerinden ekleyeceğim ki, sizler de hemen yeni sekmede açıp pratik yapabilesiniz.)DİYAFRAM (APERTURE/IŞIK ARALIĞI) NEDİR?
Diyafram dediğimiz değişken, fotoğraf makinesine takılı olan objektifin içerisindeki diyafram yapraklarının ne kadar açık olduğunu ifade eder. Sayısal değerler kullanılır.Değer ne kadar az ise diyafram o kadar açık demektir. f/2.8 Değerinde diyafram f/8 değerine göre daha açıktır.
Peki diyaframın açık veya kısık olması neyi ifade eder?
Diyafram objektif üzerinden sensöre giren ışığın miktarını ayarlamaya yarar. Diyafram değeri ne kadar az olursa, yani diyafram ne kadar açık olursa sensöre o kadar fazla ışık girecektir, dolayısı ile fotoğrafımız o kadar aydınlık olacaktır.
F2.8
F5.6
F11
F5.6
F11
Gördüğünüz üzere diyafram açıldıkça fotoğraftaki ışık artmakta. Fakat diyafram sadece ışığı mı etkiliyor? Hayır. Diyafram aynı zamanda, özellikle portre fotoğraflarına çok önemli olan bir hususu daha etkilemekte. Alan Derinliği. Net alan derinliğini farklı bir konuda daha detaylıca açıklayacağım, fakat en basit haliyle, fotoğrafta ne kadar alanın net ne kadar alanın flu yani bulanık olduğunu gösteren terime, Net Alan Derinliği denilmekte. Ya da daha kısa tabirle "Kardeşim benim şöyle bi fotoğrafımı çek, ben net olayım arkası bulanık olsun ha!"
Objektifin önünde yatay şekilde dümdüz bir çizgi düşünün. Bu çizgi diyaframı açtıkça daralıyor (Yani net alan derinliği azalıyor) Diyaframı kıstıkça bu çizgi genişliyor (Yani net alan derinliği artıyor) Bu sebepten manzara fotoğrafları gibi geniş detaya ihtiyaç duyulan fotoğraflarda genelde diyaframı kısıyoruz ki net alanımız artsın. Portre fotoğrafçılığında genelde diyaframı açıyoruz ki modeli arka plandan kopartalım.
F11 / 1/60 / ISO: 1600
F5.6 / 1/60 / ISO:400
F2.8 / 1/60 / ISO:100
F5.6 / 1/60 / ISO:400
F2.8 / 1/60 / ISO:100
Örneklerde gördüğümüz gibi diyafram açıldıkça net alan derinliği azalıyor, yani netlediğimiz obje harici kısımlar bulanıklaşıyor. Peki diyaframı değiştirmeme rağmen ışık miktarı nasıl aynı kaldı? Ben bu örneklerde ISO değeri ile oynadım, yazımızın geri kalan kısmında ISO nun ne olduğunu da göreceğiz. Gördüğünüz üzere diyafram değeri temelde ışığı kontrol eden fakat çok önemli farklı bir değişkeni de kontrol etmeye yarayan bir terim.
PERDE HIZI (SHUTTER SPEED/ENSTANTANE)
Yani kısaca açmak gerekir ise, fotoğrafımızı çekecek olan sensörün önünde bulunan perdenin ne kadar süre ile açılıp kapanacağını belirtir.
bunu 5" -2" -1" -1/2 - 1/15 - 1/30 - 1/250 - 1/4000 gibi değerlerle ifade ederiz. Örnek olarak;
1/2 : saniyenin 2de 1inde
1/30: saniyenin 30da 1inde
1/4000: saniyenin 4000de 1inde
ışık sensörüme yansısın ve fotoğraf çekilsin.
1": 1 saniye boyunca
5": 5 saniye boyunca
30": 30 saniye boyunca
ışık sensörüme yansısın ve fotoğraf çekilsin.
Burdan anlayacağınız üzere süre kısaldıkça perdenin hızı artar ve fotoğrafı daha hızlı biçimde çekersiniz.
Ve bu mantık doğrultusunda, süre kısaldıkça sensöre düşen ışık da azalır. Kafalar karıştığına göre hadi örneklere geçelim.
1/10
1/45
1/250
1/45
1/250
Gördüğünüz gibi ışığın sensöre düşeceği süre kısaldıkça haliyle ışık sensöre daha az çarptığı için fotoğraf karanlıklaştı. (Diğer tüm değerler sabit, sadece perde hızı değerleri ile oynanmıştır.)
Peki bu perde hızının tek olayı ışığın süresi mi? yada ışığın ne kadar süre ile sensöre geleceği pratikte ne işe yarıyor?
Perde hızının asıl olayı adından da anlaşıldığı üzere harekettir.
Örneğin, bir ralli aracı tümsekte zıplayacak ve siz bunu havada fotoğraflamak istiyorsunuz. Eğer 1" (1 Saniye) de çekerseniz, o araba çoktan zıplar yere iner ve sizin fotoğrafınızda kayık araba olduğu bile belli olmayan bir poz çıkar.
Fakat aynı aracı tam tümsekten zıpladığında 1/4000 (saniyenin 4000de 1i) de çekerseniz, o aracın jantları bile sabit bir şekilde duracaktır. Bu örnekler çoğaltılabilir, su damlacıkları, kuşlar, sporcular, pervaneler. Gelin birlikte fotoğraflar ile pervane örneği üzerinden gidelim.
1" / f16 / ISO:100
1/250 / f4 / ISO:800
1/4000 / f2.8 / ISO:6400
1/250 / f4 / ISO:800
1/4000 / f2.8 / ISO:6400
Eğer pervaneye dikkat ederseniz, süre kısaldıkça hareketi daha iyi yakalıyoruz. Fotoğrafı daha kısa sürede pozluyoruz. Fakat neden ışık hala aynı diye soracak olursanız, diyafram ve iso değerleri ile oynadım, bu sebepten gördüğün gibi alan derinliği ve ISO'dan kaynaklı olan noise, kumlanma değişti.
Pozlama konusunda size basit örnekler vereyim ve gözünüzde canlansın.
Kısa pozlama adı üstünde sürenin kısa olması ile hareketi yakalamak maksadı ile çekilen fotoğraflardır. Kuşlar, spor müsabakaları, havaya atılan bir top, su dolu bir balonun patlatılma anı, hatta portrelerde de olabildiğince kısa pozlamalar tercih edilir, çünkü el veyahut modelin titremesinin önüne geçilmek istenir.
Uzun pozlama fotoğraflarına örnek olarak verilebilecekler ise, eminim çoğunuz trafikte akan araçların olduğu bir otoyolda sadece arka farların bir ışık hüzmesi şeklinde uzayıp gittiği fotoğraflardan görmüşsünüzdür, veya bir şelalenin akıyormuş gibi fotoğraflanmasına şahit olmuşsunuzdur. İşte bunlar uzun pozlamadır.
Örneğin bir otoyolda kameranızı sabitleyip, 15" lik pozlama süresi ile fotoğrafı çekerseniz, perde açılır ve 15 saniye boyunca hareket eden aracın ışıklarını sensöre yansıtır, sonuç olarak bir ışık hüzmesi elde edersiniz, bunu deneye yanıla çok rahatça öğrenebilirsiniz. Evde nasıl deneyebilirsiniz?
Kameranızı sabitleyin, Perde hızını 15" ye ayarlayıp deklanşöre basın, objektifin önüne geçip elinizde bir fener ile şekiller çizin. Perde iniş sesini duyduğunuzda, ekranda sadece çizmiş olduğunuz şekli göreceksiniz. Tabi ortamdaki ışık koşuluna göre diyaframınızı da ayarlamanız gerekiyor. 15" çok uzun bir süre olduğu için diyaframı genelde f11 ve üzeri değerlerde tutmanız yani kısmanız gerekecektir, aksi taktirde içeri alacağı ışık miktarı artacağından bembeyaz bir görüntü elde edersiniz.
Bu iki terim fotoğrafın oluşmasındaki temel değerlerdir.
ISO
ISO analog makineler zamanında ASA olarak da adlandırılan, Işığa Duyarlılık seviyesidir. Diğer terimlere göre nispeten anlaması çok daha kolaydır. Değer arttıkça sensörün ışığa duyarlılığı artar ve fotoğraf daha aydınlık olur. Fakat bu değeri arttırdıkça noise olarak adlandırılan, kumlanma, çamurlanma miktarı artar ki bu da istemediğimiz bir şeydir. Bu sebepten ISO değerini olabildiğince az tutup, bir destek elemanı olarak diyafram ve perde hızı değerlerini girdiğimizde fotoğraf karanlık çıkar ise destek elemanı olarak isoyu çağırıp biraz ışık ekleriz. Kısa örnekler ile bakalımISO: 1600
ISO: 6400
ISO: 6400
Gördüğünüz gibi ISO değerini arttırdıkça ışığa duyarlılık artıyor, dolayısı ile fotoğraftaki ışık artıyor. Fakat buradaki örneklerde kumlanmayı çok fazla gözle gözlemleyemiyorsunuz. Şimdi diğer değerler ile oynayarak ISO kullanımının asıl sıkıntısı olan kumlanmayı örneklerle görelim.
ISO:100 / f4 / 1/20
ISO: 1600 / f4 / 1/500
ISO: 25600 / f4.5 / 1/4000
ISO: 1600 / f4 / 1/500
ISO: 25600 / f4.5 / 1/4000
Diğer değerler ile oynayarak ışığı sabit tuttum, ve ISO nun fotoğraf üzerindeki noise etkisini gördük. ISO en son çare olarak kullanılmalıdır. Ralli örneğinden gidelim.
Hava kapalı, ralli aracını tümsekten zıpladığında havada fotoğraflayacaksınız. Fakat 1/2000-1/4000 ile çektiğinizde fotoğraf karanlık çıkıyor, e diyaframı 2.8 yapsanız, bu kez aracın her yeri net olmayacak. diyaframı 4-5.6 kullanmak istiyorsunuz, veya 2.8 yapsanız da karanlık çıkıyor ışık yetmiyor, işte burada devreye iso giriyor, son çare olarak isoyu arttırıp istediğiniz aydınlıkta bir fotoğrafa ulaşıyorsunuz.
Fotoğrafa ilk başladığımda kafamı kurcalayan bu 3 terimi ben örnekler üzerinden anlamış ve deneme yaparak 1 günde öğrenmiştim. Sizler de 1 gün içerisinde sadece deneme yanılma yaparak hepsinin ne işe yaradığını basitçe öğrenebilirsiniz. Biraz alıştıktan sonra zaten tıpkı araba kullanmak gibi beyniniz bu değerleri otomatik olarak ayarlamaya başlayacaktır, sizin odaklanmanız gereken daha önemli şeyler olacaktır (kompozisyon, kadraj gibi). Elimden geldiğince anlatmaya çalıştım, forumun bi nimeti olarak bu terimler hakkında aklınıza takılan her hususu lütfen konuya cevap olarak yazın ki, hem siz hem de fotoğrafa gönül vermiş diğer kişiler faydalanabilsin. Ben de bilgim dahilinde her türlü soruna çözüm olmaya çalışacağım.
1tik.net'in fotoğraf-video bölümü ve bu bölümün ilk başlığı hayırlı olsun, diğer konuları açtıkça konular arası linklemeler yapacağım, ve merak ettiğiniz terime tıkladığınızda ilgili konuya gideceksiniz.
Işığınız bol olsun, iyi forumlar.
